Dialoog: De denkhoeden
JE KUNT DEZE WERKVORM GEBRUIKEN OM...
… studenten gestructureerd en vanuit verschillende perspectieven te laten nadenken over een vraagstuk of probleem, zodat ze leren om zowel rationeel, creatief als intuïtief te redeneren en tot doordachte conclusies of besluiten te komen. Loskomen van je vertrouwde manier van denken.
KORTE BESCHRIJVING (wat is het?)
De denkhoeden is een gestructureerde dialoogvorm waarbij deelnemers vanuit verschillende denkrichtingen reflecteren op een situatie, vraagstuk of probleem. Elke “hoed” vertegenwoordigt een ander perspectief: feiten, gevoel, risico’s, voordelen en creativiteit. De hoed staat voor een tijdelijke denkrol. Door tijdelijk één perspectief tegelijk aan te nemen, ontstaat er ruimte voor verdieping, nuance en inclusieve besluitvorming
HOE KUN JE DEZE WERKVORM UITVOEREN?
- Kies een relevante situatie, probleemstelling of onderwerp.
- Leg de denkhoeden uit aan de studenten:
- Witte hoed: feiten en gegevens; gaat uit van objectieve informatie
- Rode hoed: gevoelens en intuïtie; reageert vanuit emotie (onderbuik)
- Zwarte hoed: risico’s en bezwaren; speelt advocaat van de duivel
- Gele hoed: voordelen en positieve kanten; bekijkt het van de zonnige kant en zoekt naar kansen, mogelijkheden en voordelen
- Groene hoed: creativiteit en alternatieven; mag vrij associëren, out of the box denken, en alternatieven bedenken.
- Blauwe hoed: beschouwend en controleren; houd het proces in de gaten, wijst de groep op een nieuw perspectief of andere invalshoek
- Kies of:
- elke deelnemer een vaste hoed vertegenwoordigt (vaste rollen), of
- iedereen beurtelings vanuit één hoed denkt (sequentieel).
- Start het gesprek en doorloop alle hoeden, of alleen de meest relevante.
- Vat gezamenlijk de inzichten samen, trek conclusies of bepaal vervolgstappen.
Online kan dit in een meeting in MS Teams. Deel vooraf de uitleg over de hoeden (bijv. via een PowerPoint of een ander gedeeld document). Je kunt werken met:
- Breakout rooms per hoed: studenten denken in subgroepen vanuit één perspectief, en brengen hun inzichten later plenair in.
- Plenaire sequentiële aanpak: iedereen reflecteert beurtelings op hetzelfde punt vanuit dezelfde hoed. Gebruik daarbij visuele hulpmiddelen (kleurvakken op scherm, Padlet-kolommen, gedeelde whiteboard) om inzichten per hoed te verzamelen.
Gebaseerd op de theorie van De Bono.
- Bono, de (2016). Six Thinking Hats. Run better meetings, make faster decisions. Pengiun Life.
- Zes denkhoeden (z.d.). Geraadpleegd 20 mei 2025, van https://www.zesdenkhoeden.nl/werkvorm-denkhoeden
KENMERKEN
GERELATEERDE APPLICATIES
Microsoft Teams
Padlet
Microsoft Powerpoint
Microsoft Whiteboard
Meer informatie over deze tools vind je op het Platform Educatieve Applicaties van SURF.
